Door
Taggi Eenstroom
Zutphen
Onlangs speelde Frank Schagen met zijn singer-songwriter project Klausing op het Open Podium van de Gasthuiskerk in Doesburg. Een opvallende verschijning, want zijn liederen zijn Duitstalig. Tevens is hij door zijn gitaarspel erg onderscheidend. Frank Schagen heeft zich tijdens zijn jarenlange ervaring als gitarist gespecialiseerd in flamenco, jazz en klassiek.
Frank Schagen uit Zutphen is de zoon van een Nederlandse vader en Duitse moeder. Het gezin heeft zich in Brabant gevestigd omdat zijn vader daar een baan gevonden heeft. Frank groeit zo op in een tweetalig gezin, maar ziet de Duitse taal als zijn moedertaal. “In de eerste drie jaar van mijn leven werd er thuis alleen maar Duits gesproken. Mijn moeder sprak Duits en mijn vader sprak ook Duits met mijn moeder. In die eerste jaren kom je nog niet zoveel met de buitenwereld in aanraking. Duits is dus echt mijn moedertaal.” vertelt Schagen. Frank heeft een tijd zijn Duitse identiteit verborgen. In zijn tienertijd leverde zijn achtergrond wat problemen op. “Ik werd uitgescholden voor mof en reageerde daar superallergisch op. Ik sloeg er niet op los, maar zij wel op mij. Ik ben toen ik 13 was boksles gaan nemen. Toen ik mezelf verdedigde stopte het snel.” Inmiddels kijkt Frank er anders tegenaan, hij is trots op zijn roots. Schagen heeft twee dochters van 1,5 en 5 jaar. Zij worden ook tweetalig opgevoed. “Onze tuin grenst aan de straat en ook de tuin is voor mij een plek om Duits met mijn oudste dochter te spreken, ongeacht wat de buurt hiervan vindt.” In zijn muziek speelt zijn Duitse achtergrond een grote rol. De teksten van Sebastiaan Klausing, zoals zijn arrtiestennaam luidt, worden in het Duits gezongen. “De naam Klausing verwijst naar mijn grootmoeder, zij heeft mijn muzikaliteit gestimuleerd. Klausing was haar achternaam en Sebastiaan is mijn tweede naam. Voluit heet ik Frank Sebastiaan Schagen.”
Mijn fascinatie voor flamenco is begonnen omdat ik het als gitarist vervelend vind dat de toon weg zakt. De toon van de akoestische gitaar is als het ware als een bloem die opengaat en afsterft. Ik wilde de toon net als op een viool in leven houden.
Behalve de Duitse teksten zijn ook de flamenco-invloeden kenmerkend voor de muziek van Klausing. “Mijn fascinatie voor flamenco is begonnen omdat ik het als gitarist vervelend vind dat de toon weg zakt. De toon van de akoestische gitaar is als het ware als een bloem die opengaat en afsterft. Ik wilde de toon net als op een viool in leven houden. Met een gitaar kun je dat doen met een tremolo; een snelle aanslag meestal op één snaar. Het leek me mooi om dat met akkoorden te kunnen doen. Ik kwam erachter dat dit met flamencotechniek mogelijk is. Ik ben naar flamenco gaan luisteren en hou van de energie van die muziek. Flamenco heeft een breed pallet aan emoties. Het is ruig en menselijk. Een traan is echt een traan, vreugde is echt uitbundige vreugde en als het verscheurend is dan is het ook echt verscheurend. Daarnaast vind ik het hoekige ritme mooi. Ik heb ook drie jaar flamenco gedanst. Wat ik op een gegeven moment met mijn benen kon doen, wist ik te vertalen in mijn gitaarspel. Daarvoor moest ik altijd tellen om te kijken waar ik binnen het muziekstuk was. Je speelt dan correct maar je mist het gevoel waardoor het spel weinig leven heeft. Dansen komt veel meer vanuit je gevoel. Dat ik de muziek voel werkt door in mijn gitaarspel.”
Tijdens zijn studie aan het Fontys conservatorium in Tilburg leert Schagen ook barokke werken te vertolken. “Renaissance en barok zijn meerstemmige muziek die vroeger op luit en tegenwoordige ook op gitaar wordt gespeeld. Het is een andere manier van denken dan bij contemporaine muziek waar je akkoorden speelt en daarbij zingt. Een voorbeeld van deze muziek is de canon, waar een melodie met zichzelf in de tijd verschoven wordt herhaald zodat een tweestemmig stuk ontstaat. Ik heb veel Bach gespeeld. Vaak is zijn muziek tweestemmig, soms driestemmig. Ik probeer deze techniek in mijn eigen muziek te integreren. Ik maak de gitaarlijn anders dan de zanglijn. Ik vind het leuk om die tegenover elkaar te plaatsen.”
Frank Schagen laat zich inspireren door spanningsvelden zoals de moderne maatschappij waarin mensen overladen worden met informatie. “Mijn liederen gaan bijvoorbeeld over benauwing omdat de maatschappij allerlei informatie naar ons toe zendt, hetgeen we beu worden. Als je alles probeert bij te benen dan raak je fed-up. Het is belangrijk dat je bij jezelf blijft. De kracht ligt in jezelf, trek je niets aan van de oordelen van een ander. Tegelijkertijd zijn de zinnen in mijn liederen ook een soort geheugensteuntje aan mezelf,over hoe ik in het leven wil staan. Ik sta niet perfect in het leven, het is een proces waar ik in zit, waartoe ik mezelf uitnodig.”
De teksten van Klausing staan meestal in de ik-vorm. “De jij-vorm komt heel vaak gebiedend over. Mijn liederen zijn toch al heel direct, door ‘ik’ te gebruiken wordt dat wat afgezwakt. Ik zoek ook naar andere vormen waarin ik taal tot uitdrukking kan brengen.”
Doordat Klausing Duitse teksten heeft wordt vaak de associatie gemaakt met schlagermuziek. Omdat deze muziek een speciale groep luisteraars betreft haken mensen af. “Als je aangeeft dat je Duitse liederen zingt denkt men dat het schlagers zijn. Publiek gaat dan niet eens meer naar Soundcloud om te luisteren. Als ik nu kroegen benader zeg ik niets, ze komen er vanzelf achter dat het Duitstalige muziek is. De reacties van het publiek zijn hoofdzakelijk positief, mensen geven aan dat ze de muziek intens vinden.”
Met zijn vrouw Marieke maakt Frank Schagen ook nog muziek als Emunah. Deze muziek wordt geïmproviseerd. “We hebben de muziek verzorgd voor een fotografe die zwangerschappen en bevallingen in verschillende culturen over de hele wereld heeft gefotografeerd. Haar expositie heette Birthday, wij hebben hier de muzikale opening voor verzorgd. Het is een zwaar muziekstuk. Er zijn flamencostukken in verwerkt en op het einde komt er een hele intense schreeuw. Veel vrouwen zitten in een nare situatie als een kind geboren wordt. Uiteindelijk is het wel zo dat elke vrouw daar haar eigen draai aan geeft. Het stuk eindigt dan ook met een meerstemmige lullaby. In de muziek van Emunah zijn veel verschillende invloeden verwerkt. Het is muziek over wat in ons leeft, met vooral klanken en geen teksten.” De oudste dochter van Frank en Marieke Schagen is vernoemd naar een nummer dat zij samen hebben gecomponeerd: Kiramai. “We hebben een lied gemaakt waarin Marieke vaak Kiramai zingt. Dit lied hebben we al 8 jaar voor de geboorte van ons kind geschreven. Een maand voordat zij is geboren, besloten we dat Kiramai een mooie naam was. Kira heeft iets ferms en mai is mooi zacht. De klankcombinatie blijkt ook nog een betekenis te dragen. In het Sanskriet betekent Kira lichtstraal en Mai madeliefje of de beminde,” aldus de trotse vader.
Wil je meer weten over Klausing? Bekijk dan zijn Facebookpagina of Soundcloud-profiel.
*1 Een fuga (van het Latijnse fugere, vluchten) is een muziekvorm waarin meerstemmigheid (contrapunt) en gevarieerde herhaling een hoofdrol spelen.
Steun de redactie en word ook lid voor €1 p/week en profiteer van allerlei kortingen bij Achterhoekse podia, festivals, winkels, oefenruimtes, scholen, docenten etc. Lees HIER meer over lid worden.
Deel dit stuk